داستان پیامبران در آثار سنائی

نام و نام خانوادگی : وجیهه امینی مقطع تحصیلی : کارشناسی ارشد رشته و گرایش : زبان و ادبیات فارسی دانشکده : ادبیات و علوم انسانی استاد راهنما : دکترسید علی اصغر میرباقری فرد استاد مشاور : دکتر علی اصغر باباصفری داستان پیامبران در آثار سنائی تاریخ دفاع : 10/7/89 چکیده از میان اوّلین شاعرانی که به بهره گیری از عرفان در جهت تبیین اندیشه های خود به صورت جدی در شعر همّت گماردند،بی شک سنائی غزنوی جایگاه نخست را دارد .سنائی با وجود اینکه درین راه تقریباً پیش قدم بود؛توانست به خوبی بنای شعر زهد و عرفان ودر عین حال شعر تعلیمی را به نحوی پایه ریزی کند که تا همیشه پابرجا بماند و در هر دوره بر غنا و شکوه آن افزوده گردد. بررسی داستان پیامبران در آثار سنائی می تواند دریچه ای باشد بر گشوده شدن معانی بدیع عرفانی که در لفافه تمثیل و داستان پردازی در شعر او بیان شده است.گاه معانی عظیمی را در ابیات برگرفته از داستان انبیاء،توضیح می دهد که شرح آن بدون تمثیل پردازی و به صورت مستقیم، دشوار و سخت می نماید.مخاطب عام با این وقایع و داستانها بر مقتضای دین و آئین مسلمانی خود آشنایی دارد و همین امر به شاعر کمک می کند که در جهت تبیین اهداف شعری خود و کمک به فهم مطلب از آن بهره ببرد .گاه از وقایع زندگی ایشان به صورت نمادین و سمبلیک بهره می گیرد و گاه صریح،ساده و بی پیرایه . به هر نحو مخاطب بدین ترتیب جذب شعر می شود و مفاهیمی را می آموزد که به سیر صعودی وی در مسیر تکامل کمک خواهد نمود . شاعر در صدد نیست شعر خود را کاملاً عرفانی جلوه دهد؛هم شعر زاهدانه و اخلاقی دارد و هم هجویات،هم انتقادهای تند اجتماعی را بیان می کند و هم گاه نکات لطیف عرفانی را . این مطالب در تمام آثار او به صورت پراکنده دیده می شود. بنابراین شعر او یک وجهی و به معنای کامل،عرفانی نیست،بهتر است بگوییم این نوع شعر در پیروان هم مسلک او اوج می گیرد و همه خود را وامدار او می دانند . از میان آثار او کتاب حدیقه الحقیقه به طرز وسیعی مطالب عرفانی را در خود جای داده است و مثنویهای عطار و مولوی به تکامل و گسترش آن مفاهیم کمک کرده اند.آنچه کار سنائی را ارزشمند می کند،پیشقدم بودن اوست در بیان این موضوعات.سنائی توانست از داستان پیامبران به عنوان یکی از شگردهای خود برای بیان افکار و اندیشه های زاهدانه- عارفانه یاری بجوید و گرچه در موارد بسیاری جنبه روایتی دارد اما در جهت آشنایی ذهن ها با این مقوله در خور اعتنا است. کلید واژه ها: سنائی،تصوف،عرفان،داستان،پیامبران.